بهترین اشعار فردوسی؛ شعرهای حماسی، عاشقانه و تعلیمی - مجله سرگرمی

بهترین اشعار فردوسی

ز روز گذر کردن اندیشه کن

پرستیدن دادگر پیشه کن

بترس از خدا و میازار کس

ره رستگاری همین است و بس

کنون ای خردمند بیدار دل

مشو در گمان پای درکش ز گل

ترا کردگارست پروردگار

توی بنده و نموده کردگار

چو گردن به اندیشه زیر آوری

ز هستی مکن پرسش و داوری

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

به هر کار در پیشه کن راستی

چو خواهی که نگزایدت کاستی

سخن هرچه پرسم همه راست گوی

متاب از ره راستی هیچ روی

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

وگر نیک دل باشی و راه جوی

بود نزد هر کس تو را آبروی

وگر بدکنش باشی و بد تنه

به دوزخ فرستاده باشی بنه

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

مکن دوستی با دروغ آزمای

همان نیز با مرد ناپاک رای

دو گیتی بیابد دل مرد راد

نباشد دل سفله یک روز شاد

ستوده کسی کو میانه گزید

تن خویش را آفرین گسترید

شما را دنیا آفرین یار باد

همواره سر بخت بیدار باد

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

بهر جایگه یار درویش باش

همه راد با مردم خویش باش

ببین نیک تا دوستدار تو کیست

خردمند و انده گسار تو کیست

به خوبی بیارای و فردا مگوی

که کژی پشیمانی آرد بروی

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

ندانی که مردان پیمان شکن

ستوده نباشد بر انجمن

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

به نیکی گرای و میازار کس

ره رستگاری همین است و بس

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

تو چندان که گویی سخنگوی باش

خردمند باش و دنیاجوی باش

چو رفتی سر و کار با ایزدست

اگر نیک باشدت جای ار بدست

نگر تا چه کاری همان بدروی

سخن هرچه گویی همان بشنوی

درشتی ز کس نشنود نرم گوی

به جز نیکویی در زمانه مجوی

بهترین اشعار فردوسی

اشعار فردوسی درباره ایران

که ایران بهشت است یا بوستان

همی بوی مشک آید از بوستان

سپندار پاسبان ایران تو باد

ز خرداد روشن روان تو باد

ندانی که ایران نشست من است

دنیا سر به زیر دست من است

هنر نزد ایرانیان است و بس

ندادند شیر ژیان را به کس

همه یکدلانند و یزدان شناس

به نیکی ندارند از بد هراس

دریغ است ایران که ویران شود

کنام پلنگان و شیران شود

همه جای جنگی سواران بدی

نشستنگه شهریاران بدی

چو ایران نباشد تن من مباد

بر این بوم و بر زنده یک تن مباد

همه روی یک سر به جنگ آوریم

دنیا بر بد اندیش تنگ آوریم

ز بهر بر و بوم و پیوند خویش

زن و کودک و خرد و فرزند خویش

همه سر به سر تن به کشتن دهیم

از آن به که کشور به دشمن دهیم

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

نخوانند بر ما کسی آفرین

چو ویران بود بوم ایران زمین

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

که ایران چو باغیست خرم بهار

شکفته همواره گل کامگار

پر از نرگس و نار و سیب و بهی

چو پالیز شود ز مردم تهی

سپرغم یکایک ز بن برکنند

همه شاخ نار و بهی بشکنند

سپاه و سلیحست دیوار اوی

به پرچینش بر نیزه ها خار اوی

اگر بفگنی خیره دیوار باغ

چه باغ و چه دشت و چه دریاچه راغ

نگر تا تو دیوار او نفگنی

دل و پشت ایرانیان نشکنی

اشعار عاشقانه فردوسی

شاهنامه فردوسی به صورت حماسه سروده شده و داستان جنگجویی پهلوانان است، با این حال هرگاه یکی از شخصیت های داستان عاشق شده، می توان رد پای عشق را در اشعار فردوسی مشاهده کرد. در این قسمت بعضی از این بخش ها را آورده ایم.

زال در عشق رودابه

من از دخت مهراب گریان شدم

چو بر آتش تیز بریان شدم

ستاره شب تیره یار منست

من آنم که دریا کنار منست

به رنجی رسیدستم از خویشتن

که بر من بگرید همه انجمن

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

رودابه در عشق زال

که من عاشقم همچو بحر دمان

ازو بر شده موج تا آسمان

پر از پور سامست روشن دلم

به خواب اندر اندیشه زو نگسلم

همواره دلم در غم مهر اوست

شب و روزم اندیشه چهر اوست

مرا مهر او دل ندیده گزید

همان دوستی از شنیده گزید

برو مهربانم به بر روی و موی

به سوی هنر گشتمش مهرجوی

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

تهمینه در عشق رستم

به کردار افسانه از هر کسی

شنیدم همی داستانت بسی

چو این داستان ها شنیدم ز تو

بسی لب به دندان گزیدم ز تو

بجستم همی کتف و یال و برت

بدین شهر کرد ایزد آبشخورت

توراام کنون گر بخواهی مرا

نبیند جزین مرغ و ماهی مرا

یکی آنک بر تو چنین گشته ام

خرد را ز بهر هوا کشته ام

ودیگر که از تو مگر کردگار

نشاند یکی پورم اندر کنار

مگر چون تو باشد به مردی و زور

سپهرش دهد بهره کیوان و هور

سه دیگر که اسپت به جای آورم

سمنگان همه زیر پای آورم

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

سودابه در عشق سیاوش

نگویی مرا تا مراد تو چیست

که بر چهر تو فر چهر پری ست

هر آن کس که از دور بیند ترا

شود بیهش و برگزیند ترا

من اینک به پیش تو استاده ام

تن و جان شیرین ترا داده ام

ز من هرچ خواهی همه کام تو

برآرم نپیچم سر از دام تو

بهانه چه داری تو از مهر من

بپیچی ز بالا و از چهر من

که تا من ترا دیده ام برده ام

خروشان و جوشان و آزرده ام

همی روز روشن نبینم ز درد

برآنم که خورشید شد لاجورد

کنون هفت سال ست تا مهر من

همی خون چکاند بدین چهر من

یکی شاد کن در نهانی مرا

ببخشای روز جوانی مرا

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

سهراب در عشق گردآفرید

چو رخساره بنمود سهراب را

ز خوشاب بگشاد عناب را

یکی بوستان بد در اندر بهشت

به بالای او سرو دهقان نکشت

دو چشمش گوزن و دو ابرو کمان

تو گفتی همی بشکفد هر زمان

(جواب گردآفرید:)

بخندید و او را به افسوس گفت

که ترکان ز ایران نیابند جفت

چنین بود و روزی نبودت ز من

بدین درد غمگین مکن خویشتن

اشعار تعلیمی فردوسی در خصوص ادب و خرد

مگو آن سخن کاندرو سود نیست

کزان آتشت بهره جز دود نیست

میندیش ازآن کان نشاید بدن

نداند کس آهن به آب آژدن

فروتن بود شه که دانا بود

به دانش عظیم و توانا بود

هر آن کس که او نموده کردگار

بداند گذشت از بد روزگار

پرستیدن داور افزون کند

ز دل کاوش دیو بیرون کند

بپرهیزد از هرچ ناکردنیست

احتیاجارد آن را که نازردنیست

به یزدان گراییم فرجام کار

که روزی ده اویست و پروردگار

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

خرد بهتر از هر چه ایزد بداد

ستایش خرد را به از راه داد

خرد رهنمای و خرد دلگشای

خرد دست گیرد به هر دو سرای

ازو شادی وزویت غمیست

وزویت برتری وزویت کمیست

خرد تیره و مرد روشن روان

نباشد همی شاد یک زمان

چه گفت آن خردمند مرد خرد

که دانا ز گفتار از بر خورد

کسی کو خرد را ندارد ز پیش

دلش شود از نموده خویش ریش

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

به آموختن چون فروتن شوی

سخن های دانندگان بشنوی

مگوی آن سخن کاندر آن سود نیست

کز آن آتشت بهره جز دود نیست

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

به دانش فزای و به یزدان گرای

که او باد جان ترا رهنمای

بپرسیدم از مرد نیکو سخن

کسی کو بسال و خرد بد کهن

که از ما به یزدان که نزدیک تر

که را نزد او راه باریک تر

چنین داد پاسخ که دانش گزین

چو خواهی ز پروردگار آفرین

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

فزون از خرد نیست اندر دنیا

فروزنده کهتران و مهان

هرآنکس که او شاد شد از خرد

دنیا را به کردار بد نسپرد

پشیمان نشد هر که نیکی گزید

که بد آب دانش نیارد مزید

رهاند خرد مرد را از بلا

مبادا کسی در بلا مبتلا

نخستین نشان خرد آن بود

که از بد همه ساله ترسان بود

بداند تن خویش را در نهان

به چشم خرد جست راز دنیا

خرد افسر شهریاران بود

همان زیور نامداران بود

بداند بد و نیک مرد خرد

بکوشد به داد و بپیچد ز بد

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

چه ناخوش بود دوستی با کسی

که بهره ندارد ز دانش بسی

که بیکاری او ز بی دانشی است

به بی دانشان بر بباید گریست

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

هنر خوار شد جادویی ارجمند

نهان راستی، آشکارا گزند

(در زمان ضحاک)

بهترین اشعار فردوسی

ابیات آغازین شاهنامه

به نام خداوند جان و خرد

کزین برتر اندیشه برنگذرد

خداوند نام و خداوند جای

خداوند روزی ده رهنمای

خداوند کیوان و گردان سپهر

فروزنده ماه و ناهید و مهر

ز نام و نشان و گمان برترست

نگارنده بر شده پیکرست

به بینندگان آفریننده را

نبینی مرنجان دو بیننده را

نیابد بدو نیز اندیشه راه

که او برتر از نام و از صندلی

سخن هرچه زین گوهران بگذرد

نیابد بدو راه جان و خرد

خرد گر سخن برگزیند همی

همان را گزیند که بیند همی

ستودن نداند کس او را چو هست

میان بندگی را ببایدت بست

خرد را و جان را همی سنجد اوی

در اندیشه سخته کی گنجد اوی

بدین آلت رای و جان و زبان

ستود آفریننده را کی توان

به هستیش باید که خستو شوی

ز گفتار بی کار یکسو شوی

پرستنده باشی و جوینده راه

به ژرفی به فرمانش کردن نگاه

توانا بود هر که دانا بود

ز دانش دل پیر برنا بود

از این پرده برتر سخن گاه نیست

ز هستی مر اندیشه را راه نیست

تصویرسازی زیبا و شاعرانه فردوسی

1. در آفرینش ماه

چراغست مر تیره شب را بسیچ

به بد تا توانی تو هرگز مپیچ

چو سی روز گردش بپیمایدا

شود تیره گیتی بدو روشنا

پدید آید آنگاه باریک و زرد

چو پشت کسی کو غم عشق خورد

چو بیننده دیدارش از دور دید

هم اندر زمان او شود ناپدید

دگر شب نمایش کند بیشتر

ترا روشنایی دهد بیشتر

به دو هفته شود تمام و درست

بدان باز شود که بود از نخست

بود هر شبانگاه باریک تر

به خورشید تابنده نزدیک تر

بدینسان نهادش خداوند داد

بود تا بود هم بدین یک نهاد

✿✿✿

2. در آفرینش آفتاب

ز یاقوت سرخست چرخ کبود

نه از آب و گرد و نه از باد و دود

به چندین فروغ و به چندین چراغ

بیاراسته چون به نوروز باغ

روان اندرو گوهر دلفروز

کزو روشنایی گرفتست روز

ز خاور برآید سوی باختر

نباشد ازین یک روش راست تر

ایا آنکه تو آفتابی همی

چه بودت که بر من نتابی همی

〜〜〜〜〜✿〜〜〜〜〜

3. فراخواندن زال سیمرغ را

سیمرغ موجودی افسانه ای و اساطیری است که در شاهنامه حضور دارد و در کوه بلند دور از مردمان زندگی می نماید.

یکی کوه بد نامش البرز کوه

به خورشید نزدیک و دور از گروه

بدان جای سیمرغ را لانه بود

که آن خانه از خلق بیگانه بود

سیمرغ زال را از نوزادی تا جوانی می پروراند. بعدها هرگاه زال به کمکش احتیاج دارد، پری از او آتش می زند تا سیمرغ خبردار شده و نزدش آید. رفتار زال این گونه است:

از ایوان سه مجمر پر آتش ببرد

برفتند با او سه هشیار و گرد

فسونگر چو بر تیغ بالا رسید

ز دیبا یکی پر بیرون کشید

ز مجمر یکی آتشی برفروخت

به بالای آن پر لختی بسوخت

چو پاسی ازان تیره شب درگذشت

تو گفتی چو آهن سیاه ابر گشت

همانگه چو مرغ از هوا نگاه کنید

درخشیدن آتش تیز دید

نشسته برش زال با درد و غم

ز پرواز مرغ اندر آمد دژم

بشد پیش با عود زال از فراز

ستودش فراوان و بردش نماز

به پیشش سه مجمر پر از بوی کرد

ز خون جگر بر دو رخ جوی کرد

بدو گفت سیمرغ شاها چه بود

که آمد ازین سان احتیاجت به دود

چنین گفت کاین بد به دشمن رساد

که بر من رسید از بد بدنژاد

سخن پایانی

آنچه خواندید بهترین اشعار شاهنامه بودند که در دسته بندی های مختلف به مخاطبانمان تقدیم کردیم. با انگیزه باشید و دیدگاهتان را درباره اشعار فردوسی با ما درمیان بگذارید. اگر به شعر فارسی عشق می ورزید، اشعار مولانا، اشعار حافظ، اشعار سعدی و اشعار نظامی گنجوی را به شما پیشنهاد می دهیم.

sloblag.com: سلوبلاگ: سیستم مدیریت محتوای قدرتمند سلوبلاگ

virapars.ir: ویراپارس: سئو، طراحی سایت، بهینه سازی وب سایت، طراحی پرتال، طراحی قالب وردپرس

dorezamin.com: دور زمین: بانک سفر و گردشگری

منبع: مجله انگیزه